Romalı Yazarlar | Roma Dönemine Ait 14 Yazar

Romalı Yazarlar | Roma Dönemine Ait 14 Yazar

Yazı çeşitli akademik kaynaklar üzerinden hazırlanmıştır. Ders için hazırlanan bu yazı, ödevi hazırlayanın izni olmadan kopyalanamaz. Çünkü bu yazı dersin ödevidir ve öğreticisinin izni ile paylaşılmaktadır.

Roma döneminde öne çıkan 14 yazarı anlatmaya çalıştım. Bu yazarlardan bazılarının eserleri bulunmaktadır. Bu yazarlar açıklamalarıyla beraber aşağıda yer alır. Roma dönemindeki yazarlar zamanla güncellenecektir.

Roma Dönemine Ait 14 Yazarın İsimleri

• Aulus Cornelius Celsus
• Lucius Junius Moderatus Columella

• Marcus Porcius Cato

• Marcus Tullius Cicero

• Claudius Aelianus

• Gaius Sallustius Crispus

• Julius Caesar

• Marcus Annaeus Seneca

• Marcus Antonius Gnipho

• Marcus Fabius Quintilianus

• Gaius Plinius Secundus

• Publius Flavius Vegetius Renatus

• Tacitus

• Marcus Vitruvius Pollio

Antik Roma Edebiyatı

Romalı yazarlar, Antik Roma döneminin önde gelen edebi şahsiyetleriydi ve zamanın kültürel ve entelektüel ortamına önemli katkılarda bulundular.

Aulus Cornelius Celsus

Roma dönemi bilim insanlarından Aulus Cornelius Celsus (yaklaşık MÖ 25-50), geniş kapsamlı tıbbi araştırmalarıyla tanınmaktadır. Genellikle Augustus ve Tiberius dönemlerinde yaşadığı ve Latincenin altın çağı olarak kabul edilen bir dönemde faaliyet gösterdiği bilinir. En önemli yapıtı, ancak günümüze ulaşabilen “Tıp” (De Medicina) adlı eseridir. De Medicina, Celsus tarafından yazılan çok sayıda ansiklopedinin bir bölümü olarak kabul edilmektedir. Kendisiyle ilgili kesin bilgilere sahip olunmamakla birlikte, De Medicina, Celsus’un hayatta kalan ansiklopedisinin tek parçası olarak öne çıkar ve sekiz kitaptan oluşur.

Romalı yazarlar, Roma dönemine ait 13 yazarın tanımını içeren Romalı Yazarlar adlı belgede bulunmaktadır.

Görselin kaynağına ulaşmak için tıklayınız.

Diyet, eczane, ameliyat ve ilgili konularda De Medicina, Roma dünyasının en ünlü temel tıbbi bilgi kaynaklarından biridir. Ansiklopedisinin eksik kısımlarının tarım, hukuk, retorik ve askeri sanat alanlarında olduğu düşünülmektedir. Ayrıca, insan cilt hastalıklarını sınıflandırmıştır.

Lucius Junius Moderatus Columella

İmparatorluk döneminde MS 4-70 yılları arasında yaşamış önde gelen bir bitki bilim yazarıdır. Özellikle “Tarımsal Araştırmalar” (De Re Rustica) adlı eseriyle bilinir ve bu esere atıfta bulunan yazarlar tarafından sıkça alıntılanır. Aynı zamanda “Sadece Ağaçlar” kitabının yazarı olarak da bilinir ve “De Arboribus” adlı eserin yazarıdır. De Re Rustica, temel olarak bir tarım kitabıdır ve Cato’nun “On Agriculture” gibi ekonomik açıdan etkili bir çalışmadır.

Görselin kaynağına ulaşmak için tıklayınız.

Roma tarımı üzerine yapılan en kapsamlı ve sistematik çalışma olan De Re Rustica, tarım çiftliği kurma sürecinde gerekli temel konuları içeren ilk kısmıyla dikkat çeker. İkinci bölüm bitkilere odaklanır ve meyve ağaçlarının özellikleri ile çiftlik hayvanlarının ıslahı gibi konuları ele alır. Ayrıca, dönemin sosyal ve ticari açıdan önemli diğer ağaçlar, üzüm ve zeytin gibi bitkiler hakkında bilgiler içerir.

Marcus Porcius Cato

Yaşlı Cato, M.Ö. 234 yılında Tusculum’da dünyaya geldi. Aristokrat bir aileden gelmeyen Cato, “homo novus” unvanını taşıyan ilk kişiydi ve Sardinia’dan getirdiği Q. Ennius ile birlikte Grekçe öğrenmişti. M.Ö. 195 yılında “lex Oppia” adlı yasanın (kadınların lüks giyim ve harcamalarını sınırlayan bir yasa) kaldırılmasına karşı tutkulu bir konuşma yaparak dikkat çekti. Çiftçilikle ilgili yazdığı eser, hatip olarak yaptığı konuşmalar, Roma’nın gelenekleri, ahlak ve gençlerin eğitimi hakkındaki düşünceleriyle birlikte kaleme aldığı “Origines” adlı eseri, bilinen ilk Latince tarih eseridir ve yedi kitaptan oluşmaktadır.

Eserin ilk üç kitabında, Roma’nın ve diğer İtalyan kentlerinin başlangıçları ile en eski tarihleri anlatılmaktadır. Birinci kitap, Roma’nın gelişimini krallık döneminin sonuna kadar ele alırken, ikinci ve üçüncü kitaplar diğer İtalyan kavimlerinin ve kentlerinin eski tarihlerine odaklanmaktadır. “Origines” başlığı, Grekçe “ktiseis” kelimesini (soy sop tarihi) anımsatır ve bu başlık sadece ilk üç kitaba uygundur. Çünkü diğer kitaplarda Cato, kendi zamanındaki olayları anlatır ve yeni bir önsözle başlar. Cato, birçok İtalyan kavminin kökenini Greklere kadar götürür ve örneğin Sabinlerin kökenini Spartalılara dayandırır.

Polybios’un kullanılması ve üslup benzerliği, Cato’nun eserinin temelinde Grek etkisinin bulunduğunu düşündürmektedir. Dördüncü kitabın I. ve II. Kartaca savaşlarına odaklanması, beşinci kitabın M.Ö. 168’e kadar uzanması ve son iki kitabın Cato’nun son on dokuz yılını kapsaması, eserin geniş bir tarihsel dönemi ele aldığını göstermektedir. Origines’in Grek örneklerinden bağımsız düşünülemeyecek olması, Cato’nun Grek kültürüne olan ilgisini yansıtabilir.

Görselin kaynağına ulaşmak için tıklayınız.

Cato’nun, çağdaşlarından daha fazla Grekçe kitap okuduğu düşünülmektedir. Edebi ve öğretici programında, Grek kültürüyle rekabet eden bağımsız bir Roma kültürü oluşturmayı amaçlamıştır. Cato’nun asıl amacının yeni bir tarih yazımı teorisi ortaya koymak olmadığı, ancak Roma tarih yazımına şekil verdiği söylenebilir.

Cato’nun eserinde, Grek kültürüne karşı bir duruş sergilemesine rağmen, yazarken Grek usullerinden etkilendiği açıkça görülmektedir. Özellikle, söylevlerin kullanımı bu etkilenmenin başında gelir. Anlatımında söylevlere yer verme eğilimi öncelikle Grek tarih yazarlarında ortaya çıkmıştır. Ancak Cato, tarih eserinde söylevlerin kullanılması konusuna yeni bir boyut getirmiştir; çünkü bazı söylevler, Cato’nun kendi kelimeleriyle yapılmıştır. Origines’in son kitaplarında Cato’nun kendi ifadeleri ve üslubu önemli bir rol oynamaktadır.

Ayrıca, Grek tarihçilerinin örneğini takip ederek coğrafi ve etnografik detaylara da yer vermiştir. Bununla birlikte, Grek tarihçilerin bir kişiyi överken isim verme geleneğine uzaklaşarak, eserinde geçen komutanların isimlerini dahi belirtmemiştir.

Cato’nun üslubu kısa, belagatli, nükteli, ancak keskin bir dildi. Bu nedenle, politik kariyeri boyunca sık sık mahkemeye çıkması gerekti. Cato, Origines’i yazarken sadece efsanelerden değil, aynı zamanda orijinal belgelerden yararlanmak için de araştırmalar yapmıştır. Onun ardından gelen tarih yazarları, Cato’nun çizdiği yolda ilerleyerek eserlerini Latince kaleme almışlardı; ancak bu tarihçiler, ellerindeki materyali düzenleyerek, tarihlerini yazarken eski analitik biçime geri dönmüşlerdir. (Peter. (Ed.)Historicorum Romanorum reliquiae. I, 55-97; [1914 (2)])

Cato, ilk Latince Roma tarihi olan Origines’in yazarı olmanın yanı sıra tıp, hukuk, askeri bilimler gibi konularda da kitaplar yazmıştır.

Marcus Porcius Cato Eserleri

• Apophthegmata (Aforizmalar, atasözleri gibi bir tür)
• Carmen de moribus
• De agri cultura ya da de re rustica
• De lege ad pontifices auguresque spectanti
• De re militari (askerliğe dair)
• Historia Romana (Roma tarihine dair)
• Orationes circa centum quinquaginta quarum nonnulla fragmenta subsistunt
• Origines Praecepta ad Filium (bilgeliği ile ilgili oğluna atfettiği bir kitap)

Marcus Tullius Cicero

Romalı devlet adamı, bilgin, hatip ve Latin yazar Cicero’nun (Doğum MÖ 3 Ocak 106 – Ölüm MÖ 7 Aralık 43) öne çıkan önemi, Yunan düşüncesini gelecek nesillere aktarması ve felsefe eğitimini Epicurean Phaedros’tan almasıyla ilgilidir. Epistemoloji konusunda, Cicero kesinlik yerine olasılığı tercih eder, ancak ahlaki konularda Stoacılara yönelirken, Sokrates’in Latince’nin felsefi bir dil olarak gelişmesine katkıda bulunduğuna inanır.

Görselin kaynağına ulaşmak için tıklayınız.

Çocukluğundan itibaren üstün bir öğrenci olan Cicero, eğitim tutkusu ve sevgisiyle tanınır. Hukuk eğitimine odaklandı ve daha sonra edebiyat ve felsefe ile daha fazla ilgilenmeye başladı. Savaşı sevmedi, ancak orduya katıldı. Mahkemede başkanlık yaptı ve ünlü bir avukat oldu. Daha sonra konsül seçildi; ailesinde daha önce hiç konsül olmamıştı, bu nedenle bu başarı önemliydi.

Marcus Tullius Cicero Eserleri

Konuşmaları

Cicero’nun büyük bir üne kavuşmasının temel nedenlerinden biri kuşkusuz inanılmaz hatipliğidir. Toplam 88 konuşma kayıtlara geçmiş olup, bunlardan sadece 58’i günümüze kadar ulaşabilmiştir.

Politik Konuşmaları

• Philippicae (MÖ 44)
• In Verrem (MÖ 70)
• Pro Lege Manilia veya De Imperio Cn. Pompei (MÖ 66)
• De Lege Agraria contra Rullum (MÖ 63)
• In Catilinam I-IV (MÖ 63)
• Pro Marcello (MÖ 46)
• Pro Ligario (MÖ 46)
• Pro Rege Deiotaro (MÖ 46)

Felsefi Eserleri

RETORİK

• Topica (MÖ 44)
• de Oratore (MÖ 55)
• de Inventione (MÖ 84)
• de Partitionibus Oratoriae (MÖ 54)
• de Optimo Genere Oratorum (MÖ 52)
• Brutus (MÖ 46)
• Orator ad M. Brutum (MÖ 46)

Diğer Felsefi Çalışmaları

• Academica Posteriora (MÖ 45)
• de Republica (MÖ 51)
• De Finibus, Bonorum et Malorum (MÖ 45)
• Hortensius (MÖ 45)
• Lucullus or Academica Priora (MÖ 45)
• Epistulae
• Commentariolum Petitionis (MÖ- , Cicero’ya atfedilse de büyük ihtimalle kardeşi Quintus Tullius Cicero tarafından yazılmıştır.)
• de Officiis (MÖ 44)
• Laelius de Amicitia (MÖ 44)
• Cato Maior de Senectute (MÖ 44)
• de Legibus (MÖ-)
• Tusculanæ Quaestiones (MÖ 45)
• de Natura Deorum (MÖ 45)
• Paradoxa Stoicorum (MÖ-)
• de Divinatione (MÖ 45)
• de Fato (MÖ 45)
• de Consulatu Suo (MÖ-)
• de temporibus suis (MÖ-)

Claudius Aelianus

Claudius Aelianus, Roma doğumlu bir yazardır ve Yunanca retorik yazma öğretmeni olarak bilinir. M.S. 175 yılında Praneste’de doğmuş ve 235 yılında Roma’da hayatını kaybetmiştir. “Tatlı konuşma” olarak anılan Aelianus, Yunanca dilinde eserler kaleme almıştır. Platon, Aristoteles, Isokrates, Plutarkhos ve Homeros gibi yazarları dikkatle inceleyerek onlara hayranlık duymuştur. Bu, önceki yazarların alıntılarının günümüze kadar korunmasına katkıda bulunmuştur.

Aelianus’un en ünlü eseri “Hayvanların Doğası Üzerine”dir. Bu kitap, ahlaki değerleri öğreten ilginç kuş ve hayvan hikayelerini içerir, bazen ahlaki öğretileri alegorik bir şekilde sunar. Bu hikayeler, hayvan kitapları ve tıbbi monografi geleneğine ilham veren bir model oluşturmuştur. Aelianus ayrıca “Various Stories” adlı eserinde insanları, gelenekleri ve mucizevi olayları anekdotlar şeklinde anlatmıştır. Ne var ki, günümüze kadar sadece bazı eserleri ulaşabilmiştir.

Gaius Sallustius Crispus

Klasik Roma tarihçiliği, genellikle Sallustius ile başlatılır, çünkü Sallustius’tan önce tarih yazanlar genellikle yıllıklar veya anı tarzında eserler ortaya koymuşlardı. Ancak, Sallustius’un eserleri günümüzde anladığımız anlamda tarih yazımını temsil eder. Bu eserler, tek tek olayları veya kişileri ele alan monografiler biçimindeydi. Sallustius, MÖ 1. yüzyılda yaşamıştır (MÖ 87/86 – MÖ 36/35).

Görselin kaynağına ulaşmak için tıklayınız.

Eserleri

Sallustius’un “De Coniuratione Catilinae” eseri, M.Ö. 63 yılında Cicero’nun konsüllüğü sırasında soylu sınıftan biri olan Catilina’nın başlattığı ancak başarısızlıkla sonuçlanan ayaklanma girişimlerini konu alır.

Öte yandan, “Bellum Iugurthinum” adlı eseri, M.Ö. II. yüzyılın sonlarındaki (M.Ö. 111-105) Romalılar ile Numidia kralı Iugurtha arasındaki savaşı anlatır. Sallustius, soyluların kendini bilmezliğine ilk kez bu savaşta karşı çıkıldığı için bu konuyu ele aldığını ifade eder. Numidia, Afrika’nın kuzeyinde bir krallıktır. Numidia’daki taht kavgası Roma’nın müdahalesine yol açmış, gönderilen ilk liderler Kral Iugurtha’nın gücü karşısında yenilmiş, soylu Metellus Romalılar için savaşa olumlu bir yön vermiş olsa da zafer, oraya giden halkçı Marius’un olmuştur.

Sallustius’un bu iki monografik eseri, yapı bakımından birbirlerine benzemektedir. Her iki eser de bir önsözle başlar, baş kahramanın kendisini ve olayın geçtiği ortamı anlatır. Her iki eserde de yazar, olayı anlatırken konudan sapmalar yaparak öykünün kahramanlarını detaylı bir şekilde tanıtır. Karakter çizimleri, söylevler, toplum tabloları ve coğrafi betimlemeler her iki eserde de bulunmaktadır. Bu unsurları kullanarak yazar, ana konuyu daha belirgin hale getirmeye çalışmıştır. (D. Reynolds (ed.) Oxford Classical Text, 1991)

Sallustius’un “Historiae” adlı eseri, Sisenna’nın tarihinin devamını oluşturur. Beş kitaptan oluşan eserden günümüze dört söylev, iki mektup ve birkaç parça ulaşmıştır. Bu eser, Sulla’nın ölümünden sonraki M.Ö. 78-67 yıllarındaki olayları ele alır. (Kurfess,Catilina, Iugurtha, Fragmenta ampliora, (ed.) Teubner, [1957, 1962, 1981])

Julius Caesar

Roma’nın askeri ve siyasi lideri olan Caesar (M.Ö. 12 Temmuz 100 – M.Ö. 15 Mart 44), aynı zamanda mükemmel bir konuşmacı ve güçlü bir yazar olarak da bilinir. Dünya tarihinin en etkili kişilerinden biri olarak kabul edilen Caesar, eylemleriyle Roma Cumhuriyeti’nin Roma İmparatorluğu’na dönüşümünde kilit bir rol oynamıştır.

Görselin kaynağına ulaşmak için tıklayınız.

Caesar’ın hayatına dair bilgiler, askeri keşif anıları olan “Commentarii”, siyasi muhaliflerin mektupları, Sallustius’un tarihi eserleri, konuşmaları ve diğer güncel kaynaklardan gelmektedir. Catullus’un bir şiiri de ona dair önemli bilgiler içermektedir. Appian, Suetonius, Plutarch, Cassius Dio ve Strabo gibi tarihçiler, sonraki yüzyıllarda yaşamış olmalarına rağmen Caesar’ın hayatıyla ilgili detaylı bilgiler sunmuşlardır.

Caesar, yaşadığı dönemde Roma’nın en ünlü hatiplerinden ve düzyazı yazarlarından biri olarak kabul edilmiş; retoriği ve tarzı, ünlü hatip Cicero tarafından övgüyle karşılanmıştır. En ünlü eserleri arasında halası Julius’un cenaze konuşması ve Anticato adlı eser bulunmaktadır. Anticato, Cato’nun şöhretini zedelemeyi ve Cicero’nun Cato abidesine cevap vermesini amaçlayan bir belge niteliği taşır. Ne yazık ki, eserlerinin ve konuşmalarının çoğu günümüze ulaşmamıştır.

Hatıratları

“Commentarii de Bello Gallico” (Gallia Savaşı Üstüne Yorumlar), Julius Caesar’ın kaleme aldığı ve Galya’da geçirdiği dokuz yıl boyunca giriştiği seferleri anlattığı eseridir. Türkçe çevirisi Hamit Dereli tarafından yapılmıştır ve 1955 yılında İstanbul’da Maarif Basımevi tarafından yayımlanmıştır.

Görselin kaynağına ulaşmak için tıklayınız.

“Commentarii de Bello Civili” (İç Savaş Üstüne Yorumlar), Sezar’ın prokonsül olarak görev yaptığı sırada Pompey’in Mısır’da ölmesine kadar olan iç savaş dönemini anlatır.

Tartışmalı olarak Sezar’a atfedilen diğer eserler şunlardır:

• “De Bello Alexandrino” (İskenderiye Savaşı Üstüne): İskenderiye seferi hakkında.
• “De Bello Africo” (Afrika Savaşı Üstüne): Kuzey Afrika seferi hakkında.
• “De Bello Hispaniensi” (Hispanya Savaşı Üstüne): İber Yarımadası seferleri hakkında.

Marcus Annaeus Seneca

Zengin bir binicilik ailesinin çocuğu olarak Antik Roma’nın Hispanik eyaleti Cordoba’da doğan bu Romalı hatip, MÖ 54 civarı ile MÖ 39 civarı arasında yaşamıştır. Roma’da kaldığı süre boyunca resmi bir avukat olma hedefiyle ünlü hatiplerin ve konuşmaların düzenlendiği etkinliklere katılmıştır. Temsil ettiği hatip, o dönemde büyük saygı gören Cicero’dur ve Seneca da o zamanlarda anlam kazanmaktaydı.

Görselin kaynağına ulaşmak için tıklayınız.

Yaşlılık döneminde, oğullarının isteği üzerine, tüm anılarını yazdığı ve Yunan ve Romalı hatiplerden oluşan bir koleksiyon hazırladığı iddia edilmiştir. Toplam 10 kitaptan oluşan “İhtilaflar (Sanal Hukuk Davaları)” adlı eserinde, 27 farklı konu tartışılmış ve her bir konuşmacı, konudaki görüşlerini farklı bir perspektiften dile getirmiştir. Seneca, oğullarının ölümünden sonra Roma İç Savaşı’ndan kendi ölümüne kadar olan tarihi olayları içeren bir eserin de yazarıdır.

Marcus Antonius Gnipho

MÖ 1. Yüzyıl’da Roma’da yaşamış olan Galya kökenli gramer ve retorik öğretmeni, özellikle ikna edici ve etkileyici konuşma sanatıyla tanınmıştır. Galya doğumlu olarak dünyaya gelmiş, terk edilmiş ve köle olarak büyümüştür. Roma adetlerine göre serbest bırakıldığında, önceki efendisi Mark Antonius’un adını almıştır. İlk olarak genç Julius Caesar’a öğretmenlik yapmış, daha sonra kendi evinde bir okul açmıştır. Ünlü hatip Marcus Tullius Cicero’nun M.Ö. 66 yılında savcı iken evini ziyaret ettiği rivayet edilmektedir. Filozof Atteius ise en sevdiği öğrencilerinden biridir.

Eğitim aldığına inanılan İskenderiye’de, olağanüstü bir hafızaya sahip olan bu öğretmen, Yunanca ve Latince dillerinde oldukça yetenekliydi. “De Latino Sermone” (“Latince Üzerine”) adlı eserlerinden biri de dahil olmak üzere pek çok esere sahiptir. Ancak, “Rhetorica ad Herennium” kitabının ona ait olduğuna dair iddia geniş çapta kabul görmemiştir. Eski bilim adamlarına göre, sadece “De Latino Sermone” adlı eserler ona aittir ve başka eserlere dair kesin bilgilere ulaşılamamıştır.

Marcus Fabius Quintilianus

Romalı hatip Quintilianus, MS yaklaşık 30-MS yaklaşık 100 tarihlerinde Calahorra’da doğdu. Babasının hatip olduğu Roma’da eğitim gören Quintilianus, Galba’nın yanında İspanya’ya döndü. Galba’nın imparator olması üzerine Roma’ya geri dönen Quintilianus, burada kentin en ünlü retorik okulunu kurarak Küçük Plinius, Tacitus ve Domitianus’un yeğenlerine öğretmenlik yaptı. Vespasianus’un ona yıllık gelir bağlamasıyla Roma’da gençlere yönelik resmi retorik eğitimi başlamış oldu. “Bir Hatibin Yetişmesi Üstüne” adlı eserinde, ilk çocukluktan başlayarak eksiksiz bir eğitim programını detaylı bir şekilde anlattı. Edebi ve eğitim açısından önemli olan bu eser, yüzyıllar boyunca eğitim konusunda başvurulan temel kaynaklardan biri oldu.

Görselin kaynağına ulaşmak için tıklayınız.

Quintilianus, eğitime küçük yaşta başlamanın önemini vurgulayarak öğrenciyi incelediği konuyla ilgili araştırmaya ve eleştirmeye yönlendirecek bir yöntemin uygulanması gerektiğini savundu. Kız ve erkek ayrımı yapmadan herkesin eğitilmesi gerektiğini belirten Quintilianus, bu sayede gelecekte çeşitli sorumlulukları üstlenecek gençlerin bilinçli bir şekilde yetişeceklerini ve ailelerinden başlayan uyumun devletin yönetici kurumlarına da yansıyacağını savundu. Seneca’nın öncülük ettiği yeni edebiyat akımlarına karşı çıkan Quintilianus, modası geçmiş olarak kabul edilen Cicero’yu övdü.

Gaius Plinius Secundus

Doğum tarihi MS 23, Como olan ve ölümü MS 24 Ağustos 79 tarihinde Stabiae’de gerçekleşen Plinius, Roma İmparatorluğu komutanı, doğa bilimci, filozof ve Naturalis Historia adlı eseriyle tanınan bir yazardır. M.S. 35 yılında babası tarafından Roma’ya getirilen Plinius, babasının arkadaşı Pomponius Secundus’dan şiir ve askeri yöneticilik eğitimi almıştır. Ayrıca Remmius Palaemon ve Arellius Fuscus’un gramer ve retorik öğretmenlerinden etkilenen Plinius, muhtemelen onların öğrencisi olmuştur.

Görselin kaynağına ulaşmak için tıklayınız.

Plinius, az uyur ve az yerdi. Gün ve gecelerini coğrafyacıların, astronomların, tabiat bilginlerinin ve doktorların kitaplarını okuyarak geçirirdi. Gezileri ve savaşları sırasında birçok deneyim kazanmıştı. Naturalis Historia adlı eserinde birçok konuda edindiği bilgileri derlemiştir. Bu eser aynı zamanda birçok kültürel mirası da içermektedir.

Örneğin, Türkiye’deki mezarlıklara sıklıkla dikilen Akdeniz servisinin neden özellikle mezarların başucuna dikildiği veya Batı Uygarlığı’nda yılbaşı kutlamalarında Ökseotu’nun neden önemli bir yer tuttuğu gibi soruların cevapları bu eserde bulunabilir.

Yaşlı Plinius’un günümüze ulaşamamış olan iki tarih eseri, “a Fine Aufidi Bassi” ve “Bella Germaniae,” sonradan Tacitus’un eserlerinde kullanılmıştır.

Publius Flavius Vegetius Renatus

Geç Roma İmparatorluğu döneminde yaşamış olan bu antik yazar, günümüze ulaşan eserleri arasında “Epitoma rei militaris” (aynı zamanda “De Re Militari” olarak da bilinir) ve “Digesta Artis Mulomedicinae” (bir veterinerlik kılavuzu) bulunmaktadır. Ancak, bu yazarın hayatına ve diğer eserlerine dair çok az bilgi bulunmaktadır.

Tacitus

Gaius Cornelius Tacitus, MS 56-120 yılları arasında Roma’da yaşamış bir hatip, avukat, senatör ve tarihçidir. Soylu bir ailenin çocuğu olarak Kuzey İtalya veya Roma İmparatorluğu’na bağlı bir eyalet olan Gallia Narbonensis’te doğmuştur. Tacitus’un eserleri, özellikle Roma tarihine ve imparatorluğun kuzeyindeki Germanialılar üzerine yazdığı metinlerle, Roma senatosundaki görevleri ve yazın alanındaki başarılarıyla tanınır.

Görselin kaynağına ulaşmak için tıklayınız.

Tacitus’un doğum tarihi MS 56-57 civarında olup, diğer Altın ve Gümüş Çağı yazarları gibi soylu bir aileye mensuptur. Eserleri, dönemi hakkında detaylı bilgiler sunarken, kendi yaşamıyla ilgili çok az bilgi sağlar. Tacitus’un, hukuk ve siyasi kariyerine hazırlık amacıyla retorik okuduğu bilinmektedir. Bu eğitim, Tacitus’un sessiz doğasına (Latince “tacitus” sessiz anlamına gelir) rağmen etkili bir hatip olmasına ve halkın beğenisini kazanmasına katkıda bulunmuştur.

Eserleri

“De vita et moribus Iulii Agricolae” (Iulius Agricola’nın Yaşamı ve Ölümü), Tacitus’un saygın bir Romalı komutan ve kayınbiraderi olan Iulius Agricola’nın yaşamını ele aldığı bir eseridir. Tacitus, Agricola’nın kişiliğini, liderlik yeteneklerini ve özellikle Britanya adasında yürüttüğü askeri seferleri detaylı bir şekilde anlatır.

Aynı zamanda eserinde, Agricola’nın sadakatini, dürüstlüğünü ve despot İmparator Domitianus’a karşı gösterdiği cesaret ve kararlılığı övgüyle anlatır. (C. Tacitus (çev. Hamit Dereli), (1943, yeni basım 1990) Agricola’nın Hayatı veya Britanya Tarihi, Ankara:Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları (Dünya Edebiyatından Tercümeler / Latin Klasikleri Dizisi))

Tacitus’un eseri, Agricola’nın Britanya’daki görevi sırasında elde ettiği zaferlerin yanı sıra, Britanya adasının coğrafi ve etnografik özelliklerine de değinir. Tacitus, eserinde Agricola’nın politik ve askeri kariyerini bir araya getirirken, aynı zamanda dönemin Roma siyasetine eleştirel bir bakış sunar.

Eser, Tacitus’un Agricola’nın ölümünden sonra, özellikle Domitianus’un 96 yılında suikaste uğramasının ardından, yayınlanabilmiştir. Tacitus, Agricola’nın yaşamını ve ölümünü anlatarak, aynı zamanda dönemin siyasi atmosferini ve despot yönetimini eleştirmiştir.

“De Origine et Situ Germanorum” (Germania Halkının Kökeni ve Yerleşim Yeri), Tacitus’un Roma İmparatorluğu sınırlarının dışında yaşayan Germanialı kavimlerini incelediği etnografik bir eserdir. Tacitus, bu eserinde Germania’nın coğrafi özelliklerini, Germanialı kavimlerin yaşam tarzını, geleneklerini ve hukuk sistemini detaylı bir şekilde inceler. (C. Tacitus (çev. Hamit Dereli), (1943), Germania Ankara:Milli Eğitim Vekaleti Yayınları (Dünya Edebiyatından Tercümeler / Latin Klasikleri Dizisi))

Eserde Tacitus, Germania’nın topraklarına ve bu topraklarda yaşayan farklı Germanialı kavimlerine odaklanır. Baltık Denizi sahillerinde yerleşik olanlardan, Roma İmparatorluğu’na daha yakın olanlara kadar çeşitli kavimleri tek tek ele alır. Tacitus’un bu eseri, Roma İmparatorluğu’nun dışında bulunan barbar kavimlerine dair bir etnografik çalışma olması bakımından önemlidir.

Tacitus, Germania’nın toplumsal düzenini, yönetim yapısını, savaşçı kültürünü ve diğer önemli özelliklerini detaylı bir şekilde ele alarak, Roma halkına bu uzak coğrafyanın bilinmeyen yönlerini sunar. Bu eser,

Dialogus de oratoribus (Hatipler üzerine söyleşi):

Tacitus’un “Dialogus de Oratoribus” adlı eseri, tam olarak ne zaman yazıldığı konusunda kesin bir bilgi olmamakla birlikte, Agricola ve Germania eserlerinden sonra kaleme alındığı tahmin edilmektedir. Tacitus’un diğer eserlerinden farklı bir nitelik taşıyan bu eser, hitabet sanatıyla ilgili olduğu için özgünlüğü tartışmalıdır. (Tacitus (çev.Mine Hatapkapulu) (2008) Germania Halklarının Kökeni ve Yerleşim Yeri, İstanbul:Kabalcı Yayınları)

Eser, Tacitus’un diğer tarihî ve etnografik eserlerinden ayrılarak retorik üzerine odaklanır. Tacitus, eserini Fabius Iustus’a ithaf etmiştir ancak bu, eserin yayınlandığı tarihi kesin olarak belirtmez. Eserin yazılma amacı, Tacitus’un dönemindeki retorik geleneği ve oratoryal kültür üzerine düşüncelerini paylaşmak olabilir.

“Dialogus de Oratoribus,” Tacitus’un hitabet sanatına dair gözlemlerini ve düşüncelerini içeren önemli bir eserdir. Ancak, eserin kesin tarihi konusunda belirsizlik devam etmektedir.

Tacitus’un “Historiae” ve “Annales” adlı eserleri, Roma tarihi ve dönemiyle ilgili önemli kaynaklardan ikisidir.

Historiae: “Historiae,” Tacitus’un Flavianus hanedanının iktidarının başladığı MS 69 yılından, aynı hanedanın sona erdiği MS 96 yılına kadar olan dönemi ele alır. Ancak günümüze sadece ilk dört kitap ve beşinci kitabın yirmi altı bölümü ulaşmıştır. Bu kitaplar, MS 69 yılını ve 70 yılının başlarını kapsamaktadır. Beşinci kitap, Titus’un Büyük Yahudi İsyanı’nı bastırmasını ve Yahudi topluluğu hakkında bilgiler içermektedir. Tacitus’un bu eserinin geniş kapsamlı bir çalışma olduğu düşünülmektedir.

Annales: “Annales,” Tacitus’un Augustus’un ölümünden (MS 14) Nero’nun ölümüne (MS 68) kadar olan elli dört yıllık bir dönemi kapsar. Ancak beşinci, yedinci, sekizinci, dokuzuncu, onuncu kitapların büyük bir bölümü, on birinci kitabın başı ve on altıncı kitabın sonu günümüze ulaşmamıştır.

Kaybolan bölümler arasında Caligula’nın hüküm sürdüğü zaman, Claudius’un ilk beş yılı ve Nero’nun hükümdarlığının son iki yılı bulunmaktadır. Tacitus’un “Annales”i, dönemindeki önemli olayları ve karakterleri detaylı bir şekilde ele alarak Roma tarihine önemli bir katkı sağlar.

Tacitus’un eserleri, Romalı tarihçinin dönemine ve olaylarına dair kapsamlı ve eleştirel bir bakış sunmaktadır. Ancak, eksik ya da kaybolan bölümler nedeniyle tam bir metin elde etmek mümkün değildir.

Marcus Vitruvius Pollio

MÖ 80-70 – MÖ 15 sonrası yani MÖ 1. yüzyılda yaşayan Vitruvius, Roma yazarlığının yanında Roma mimarı ve mühendisidir. De architectura yani Mimarlık Hakkında On Kitap, Vitruvius’un en çok bilinen kitabıdır. Vitruvius, bu kitabında başarılı bir mimari için binaların üç temel özelliğe sahip olması gerektiğini yazmıştır. Bunlar; Firmitas, Utilitas ve Venustas‘tır. Sırasıyla; dayanıklılık, kullanışlılık ve güzellik anlamına gelir.

Vitruvius insan vücudu ve mimarlık arasında mükemmel oran tartışması yaratırken, bu tartışmaya Rönesans döneminin ünlü ressamı Leonardo da Vinci tarafından Vitruvian Adamı çizimi yorumu gelir.

Görselin kaynağına ulaşmak için tıklayınız.

Bu çizim Leonarda da Vinci’nin günlüklerinde aldığı notların yanında bulunan bir eskiz çalışmasıdır ve 1492 yılında yapıldığı düşünülmektedir.

Orta Çağ boyunca Vitruvius’un  büyük ilgi gören “De architectura” eseri, birçok el yazmasında korunmuştur. Eser, 1414 yılında Floransalı humanist Poggio Bracciolini tarafından Saint Gall Manastırı Kütüphanesi’nde yeniden keşfedilmiştir. İlk bilinen Latin baskısı ise 1486 yılında Fra Giovanni Sulpitius tarafından Roma’da yapılmıştır.

Eser; İtalyanca, Fransızca, İngilizce, Almanca, İspanyolca ve diğer birçok dillere çevrilmiştir. Orijinal resimler kaybolmuş olsa bile ilk resimli baskısının 1511 yılında Venedik’te Fra Giovanni Giocondo tarafından yayımlandığı bilinmektedir. Vitruvius’un eseri, Bramante, Michelangelo, Palladio ve Vignola gibi önceki mimarlar tarafından incelenmiş, onların çalışmalarına etki etmiş ve Avrupa’nın mimarisinde görülmüştür.

Aynı zamanda De architectura adlı eser, antik mimarlık ve mühendislik tarihini, Vitruvius’un kişisel deneyimlerini ve mimariyle ilgili tavsiyelerini bir araya getiren bir tez olarak görülmektedir.

Stoacılık Felsefesinin önde gelen isimlerinden ve Yunan yazarlarından olan Marcus Aurelius’u ve en önemli eserlerinden birisi olan Kendime Düşünceler kitabı hakkında bilgi almak için tıklayınız.

Bir diğer Yunan yazarı olan Sophokles’in Kral Oidipus Kitap Özetine ulaşmak için altı çizili linke tıklayabilirsiniz.

Türk Mitolojik İsimleri de içerisinde barındıran yazıma ulaşmak için altı yazılı linke tıklayabilirsiniz.

Romalı Yazarlar hakkında ki yazım burada sona ermiştir. Daha fazla yazı için yorum yapmayı unutmayınız.

Romalı Yazarlar Romalı Yazarlar Romalı Yazarlar Romalı Yazarlar Romalı Yazarlar Romalı Yazarlar Romalı Yazarlar Romalı Yazarlar Romalı Yazarlar Romalı Yazarlar Romalı Yazarlar Romalı Yazarlar Romalı Yazarlar Romalı Yazarlar Romalı Yazarlar Romalı Yazarlar Romalı Yazarlar Romalı Yazarlar Romalı Yazarlar Romalı Yazarlar Romalı Yazarlar Romalı Yazarlar Romalı Yazarlar Romalı Yazarlar