Zeus Kimdir? | Zeus ve Birliktelikleri | Yunan Mitolojisi Tanrıları 1

Zeus Kimdir?

“Tanrıların Babası”, Yunan mitolojisindeki en güçlü ve önemli tanrıdır. Roma’da Jüpiter olarak da bilinir. Göklerin, şimşeklerin ve gök gürültüsünün tanrısıdır. Genellikle elinde bir şimşek tutar hâlde tasvir edilir. Taitanronos ve eşi Rhea’nın en küçük çocuğu ve oğludur. Tanrıça Hera’nın kocasıdır. Sembolleri boğa, kartal ve yıldırımın yanında meşe ağacıdır. Ayrıca, tanrıların kralı olduğu için genellikle bir taht ve asa sahibi olarak tasvir edilir. Aynı zamanda Athena’nın armağanı olan Aegis’in de sahibidir. Zeus’un en eski ibadet ve kehanet merkezi Yunanistan’daki antik Dodona kentidir. Habercisi oğlu Hermes’tir. Devler arasındaki rakibi Kral Porphyrion’dur.

Onun atribüsü yani Zeus ile tasvir edilen ve kendisini kolayca tanımamızı sağlayan eşya elinde tuttuğu şimşeğidir. Eğer diğer tanrı ve tanrıçaların atribülerini merak ediyorsanız bu yazımızı sakın gözden kaçırmayın. Okumak için tıklayınız.

Zeus, babasına saldırdığı anda Titan ikiye ayrıldı. Bazıları Zeus’un yanında yer aldı ve onun yanında savaştı. Ancak yanında bazı Titanların olması, babasıyla savaşmak için gereken güce sahip olduğu anlamına gelmez.

Güçlenmek için her yolu denedi. Bunlardan en önemlisi, ölüler diyarının derinliklerine inmesidir. Yeraltı dünyasının en derin kısmı olan Tartaros, Cronus tarafından ele geçirilen Cyclops ve Hekatonkels’i serbest bıraktığı yere geldi. Karşılığında Cyclops, ona şimşek verdi. Zamanla bu güç onunla uyumlu hale gelecek ve sembolü haline gelecektir. Onların desteğiyle Titanları yenmeyi başardı. Hepsi yeraltına alındı ​​ve kilitlendi. Kafalarında üç Hekatonkheir yatıyordu. Bunlar yüz kollu güçlü yaratıklardır. Sonunda babasını yendi ve kardeşlerini serbest bıraktı. O artık tüm evrenin tek hükümdarıydı. Hiçbir güç onunla savaşamazdı. Hemen kardeşlerini çağırdı ve aralarında bir görev verdi.

• Hera: Kadın, Aile ve Evlilik Tanrıçası
• Poseidon: Denizler ve Depremler Tanrısı
• Aphrodite: Aşk, güzellik ve cinsellik Tanrıçası
• Athena: Zeka, Sanat ve Barış Tanrıçası
• Apollo: Güneş, okçuluk ve şiir dahil birçok şeyin tanrısı
• Artemis: Av ve okçuluk Tanrıçası
• Ares: Savaş Tanrısı
• Hephaistos: Demircilerin tanrısı
• Demeter: Hasat ve çiftçilik tanrıçası
• Hermes: Tanrıların habercisi ve seyahat tanrısı

Yunan mitolojisi tanrıları ve yunan mitolojisi tanrıçaları hakkında daha fazla bilgi almak için tıklayınız.

“Zeus” Ne Demek?

Zeus adı, Hint-Avrupa dil ailesine (çoğu Batı dilinin geldiği eski dil ailesi) kadar uzanıyor gibi görünüyor. Bu isim “parlaklık” anlamına gelir. Bu aynı zamanda bir tanrı olarak rolüne de atıfta bulunur! Daha sonra “Zeus” kelimesi, İngilizce’deki “tanrı” ve “teoloji” kelimelerine karşılık gelen “Deus” olarak Latince’ye çevrildi. Latince’den türetilen diller, Tanrı kelimesini temsil etmek için hâlâ onun adının biçimini kullanır. İşte bazı örnekler.

• Fransızca: Dieu
• İspanyolca: Dios
• Portekizce: Deus
• İtalyanca: Dio

Onun bugün hayatımızda çok az etkisi olan eski bir tanrı olduğunu düşünmek kolaydır, ancak gördüğünüz gibi onun ismi hâlâ ortalıkta dolaşmaktadır.

Zeus ve Hera

Hera, Zeus’un kız kardeşi ve tek resmi karısıdır. Bir bahar Zeus tapınağında dinlenirken pencereye doğru yürüdü. Bahçede çiçek toplayan ve şarkı söyleyen güzel bir kız gördü ve ona âşık oldu. Daha önce olduğu gibi, soğuk gecede titreyen bir guguk kuşuna dönüşerek farklı bir duruşta ortaya çıktı. Hera kuşa acıdı, elinde tuttu ve göğsüne bastırdı. Aynı zamanda gerçek benliğini gösterdi. Şu sözleri söyledi:

“Hera, karım olmanı istiyorum, iri gözlü güzel tanrıça, benimle gel ve Olympos’u yönetmek için sağımdaki parlak tahtta otur.”

Resim Clker-Free-Vector-Images tarafından Pixabay‘a yüklendi.

Hera daha sonra teklifi kabul etti. Hesperides’in bahçesinde büyük bir düğün yaptılar ve düğüne tüm tanrılar ve periler katıldı. Gaia, narı Hera’ya bereket sembolü olarak verdi. Hera onu Hesperides’in bahçesine dikti. Bu düğün, gezegendeki doğurganlığın ve doğurganlığın sembolüdür. Bu nedenle bu düğüne “Hieros Gamos” (Kutsal Evlilik) denir. Sadece Kailuoni adında bir peri düğüne gelmedi. Bu nedenle tembelliğinin cezası olarak yavaşlığın ve sakarlığın simgesi olan bir kaplumbağa oldu. Zeus ve Hera’nın evliliğinden Ares, Hephaestus, Angelos, Heusa, Heber ve Alicia doğdu.

Zeus ve İo

Takıntılı olduğu diğer kadın ise İo’dur. İnacos, Kral İo Agros’un kızı ve Hera Tapınağı’nın rahibesidir. O yüzden vazgeç artık. Korkunç bir tanrı, karısına tapan bir rahibe bile ona ihanet edebilir. İo ile bir bulut şeklinde görünür.

Kıskanç ve nefret dolu olan Hera durumu anlayıp kıza sorunca Io’yu tanımadığını ve hiç görmediğini söyledi. Hera’dan kaçınmak için zavallı kızı beyaz bir ineğe dönüştürdü.

Hera bu saçma yalana inanıyormuş gibi yaptı ve ona ineği hediye etmesini söyledi. Zeus hemen kabul etti ve ona ineği verdi. Öte yandan Hera, korunan Agros’u inek Io’nun başına yerleştirdi. Daha sonra Hermes’in yardımıyla kızı kurtardı.

“İnek geçidi” anlamına gelen “Bosphorus” ismi, yabancı dillerde Boğaziçi Boğazı’nın karşılığıdır. Zeus’un sevgilisi İo, karısı Hera’dan kaçmak için bir baş olarak tasvir edilmiştir. Ayrıca Türkiye’de de inanıldığı görülmektedir.

Zeus ve Birliktelikleri

Zeus hakkında bilmeniz gereken bir şey varsa, o da cinsel arzuyu kontrol etme konusunda ciddi bir sorunu olduğudur. (Bu yetersiz bir ifade olabilir.) Çekici bulduğu her kadının peşinden koşar! — Ve çoğu zaman bu süreçte hayatlarını mahveder. Aslında son derece sadakatsiz bir karakterdir ve mitolojisinin ana teması haline gelmiştir.

Onun sadakatsizliği, eski Yunanlıların erkek gücü ve kadın hakları konusundaki görüşlerini daha iyi anlamamıza yardımcı olur. Onu, tanrıların kralı yapan sebeplerden biri de, istediği her şeyi her zaman, her yerde elde etmeye istekli olmasıdır. Tabii ki, modern standartlara göre, bu açıkça uygunsuz, ancak bize bunun eski Yunanlılarla bir ilgisi olduğunu söylüyor. Gücünü kadınlara uyguladı, böylece fiziksel gücünü ve tanrıları yönetme hakkını arttırdı.

Ek olarak, Zeus ve kadınlar arasındaki ilişki, modern okuyucuların kadın düşmanlığının ve kadın istismarının yeni olmadığını anlamalarına yardımcı olur. Onun hikâyesindeki kadınlar bağımsızlıktan yoksundur. Bu, kendilerine ne olacağına karar verme veya kontrol etme yeteneklerinin olmadığını söylemenin tuhaf bir yoludur. Bu efsane bize bu sorunların yüzyıllardır toplumu nasıl rahatsız ettiğini gösteriyor.

Birlikte Olduğu Tanrıçalar ve Onlardan Doğan Çocukları

• İlk eşi bilgelik tanrıçası Metis ile birlikteliğinde, tanrıça Metis’i hamileyken yutar. Baş ağrısından etrafa naralar saçarak dünyaya Athena gelir.
• Adaleti temsil eden Themis ile evlenir. Ondan Hora’lar ve Moira’lar doğar.
• Dione ile birlikteliğinden güzellik tanrıçası Aphrodite ve Niobe doğmuştur.
• Eurynome ile evlenir ve Kharit’ler doğar.
• Onu etkilemek için çoban kılığına girer. Mnemosyne ile olan birlikteliğinden dokuz esin perisi olan Musalar doğar.
• Leto ile birlikteliğinden ışığın tanrısı Apollon ve avcılık tanrıçası Artemis doğar.
• Kardeşi olan Demeter’i etkilemek için geyik kılığına girer ve bu birlikteliğinden, Persephone doğar.
• Hera için guguk kuşu olur. Hera ile birlikteliğinden; savaş tanrısı Ares, gençlik tanrıçası Hebe, ateş ve demircilik tanrısı Hephaistos ve ebe tanrıça denilen Eileithyia doğar.
• Kendi kızı olan Persephone’ye aşık olur ve Zagreus doğar.
• Selene ile birlikteliğinde Pandia doğmuştur.
• Eos ile birlikteliğinden Carea ve Ersa doğmuştur.

Resim Gordon Johnson tarafından Pixabay‘a yüklendi.

Birlikte Olduğu Ölümlü Kadınlar ve Onlardan Doğan Çocukları

• Alkmene ile birlikte olmak için kocasının kılığına girer ve bu birliktelikten Herakles doğar. Herakles’in doğumu ve sonrasında başına gelenleri daha detaylı okumak için tıklayınız.
• Antiope ile birlikte olmak için satir kılığına girer ve bu birliktelikten Amphion ve Zethos doğar.
• Callisto’yu etkilemek için bakireliği temsil eden, avcılık tanrıçası Artemis’in kılığına girer çapkın Zeus ve bu birliktelikten Arkas doğar.
• Danae ile birlikteliğinden Yunan mitolojisindeki önemli kahramanlardan olan Perseus doğar.
• Aigina ile birlikteliğinden Yunan mitolojisindeki en dindar ve en dürüst kişi olarak kabul edilen Aiakos doğar.
• Elektra ile birlikteliğinden Dardanos ve Iasion doğar.
• Europa’yı etkilemek için boğa kılığına girmiştir. Bu birliktelikten Minos, Rhadamanthys ve Sarpedeon doğar. Eğer bu hikâyenin daha uzun hâlini bilmek istiyorsanız, Youtube videoma göz atmanızı öneririz.
• İo için bulut kılığına girer. Bu birliktelikten Epaphos ve Keroessa doğar.
• Leda için kuğu kılığına girer. Bu birliktelikten güzelliği dillere destan olan ve Truva savaşının başlıca nedenleri arasında giren Helen doğar.
• Atlas’ın kızı Maia ile birlikte olur ve bu ilişkiden haberci tanrı Hermes doğar.
• Niobe ile birlikteliğinden Argos ve Pelasgos doğar.
• Plouton ile birlikteliğinden Tantalos doğar.
• Semele ile birlikteliğinden şarap tanrısı Dionysos doğar.
• Taygete ile birlikteliğinden Lakedaimon doğar.
• Lamia ile birlikteliğinden Altheia ve Demetrius doğar.
• Karme ile birlikteliğinden Britomartis doğar.

Zeus Hakkında Az Bilinen Şeyler

Hepimizin bildiği gibi o öfkeli bir tanrıdır. Kolayca sinirlenir ve sinirlendiğinde çok yıkıcı olabilir. Öfkelendiğinde şimşek ve şimşekler gönderebilir, şiddetli fırtınalar çıkarabilir ve dünyayı alt üst edebilir.

Rhea, annesi Gaia’nın yardımıyla Zeus’u İda Dağı’na kaçırır. Babasının egemenliğini kaybedene kadar burada büyüdüğünden emin oldu.

Başka bir efsaneye göre Zeus, Amalthea adında bir keçi tarafından büyütüldü. Her gece bir grup asker dans ederken bağırdılar, mızraklarıyla kalkanlarına vurdular ve Cronus küçük Zeus’un çığlığını duymasın diye sesler çıkardılar.

Bir yetişkin olarak, Zeus babasını yendi ve kardeşlerini Cronus’un karnından çıkardı.

Babasına isyan ettikten sonra yerin ve göğün efendisi oldu. Kardeşleri arasında Poseidon deniz tanrısı, Hades ise yeraltı dünyasının tanrısı oldu. Olimpos Dağı’nda yaşamaya ve oradan dünyaya hükmetmeye başladı.

Esas olarak gök gürültüsü ve şimşek ile ilgili olmasına rağmen, her şeyden önce yağmur tanrısıdır. Bir dereceye kadar, her zaman hava ile ilgilidir.

Efsanevi Yunan şairi Homeros, o zamanlar cennet sayılan Olympos’a şunları anlatır: Bu en mantıklı dağ çünkü Yunanistan’ın en yüksek dağı.

Fiziksel olarak Zeus, sanat eserinde uzun kıvırcık saçlı ve genellikle siyah veya gri sakallı uzun, kaslı ve güçlü görünümlü bir adam olarak tasvir edilmiştir.

Karısı Hera da onun kız kardeşidir. Ancak Zeus, hiçbir zaman karısının sadık kocası olmadı. Bilinen birçok erotik macerası var. Bu ilişkilerden dolayı Apollo, Artemis, Hermes, Persephone, Dionysus, Perseus, Minos, Musa ve büyük Herkül/Herakles gibi birçok tanrı/tanrıça ve yarı tanrı doğmuştur.

Hera ile evlenmeden önce iki kez evlendiğini biliyoruz. Babasını yendikten sonra Titanların kızları Osinos ve Tethys, bilgelik tanrıçası Metis ile evlendi. Metis ile evlendikten sonra adalet tanrıçası Themis ile evlendi. Moiras (Kader Tanrıçası), Horace (Doğal Düzen Tanrıçası) ve Asharuya hepsi ondan doğmuştur.

Ne olursa olsun sözünü tutması gerektiğine inanıyordu. Yalan söyleyenleri ve insanları aldatanları cezalandırır. Belki de bu, Zeus’un neden güç ve şiddetle ilişkili olduğunu açıklar.

Resim 445693 tarafından Pixabay‘a yüklendi.

Onun verdiği ceza ağır olabilir. Örneğin, Prometheus egemenlik ateşini ondan alıp halka dağıttığında onu bir kayaya bağladı ve ciğerini her gün kutsal hayvanı Dev Kartala yedirdi.

Kızı Athena, Zeus’un başından doğdu. Athena en sevdiği çocuğudur. Yıldırımını ve Aegis’ini (kalkanını) Athena ile paylaştı.

Olympia’daki Zeus Tapınağı, Atina’nın merkezinde Zeus’a adanmış devasa bir tapınaktır. Tapınağın yapımına M.Ö. 6. yüzyılda Atinalı Tiran döneminde başlanmış ve MS 2. yüzyılda Roma imparatoru Hadrian döneminde bitirilmiştir. Yunanistan’ın en büyük tapınağı ve antik dünyanın en büyük ibadet heykellerinden biridir.

Boğa kılığına girerek Europa’yı kaçırdığı sahne, iki Yunan Eurosunda ve İngiliz vize kartında kullanıldı. Cambridge Üniversitesi’nde profesör olan Mary Beard, bu sahnenin tecavüzü yüceltmek için kullanılmasını eleştirdi.

Seleukos hükümdarı Antakya IV Epiphanes, Yahuda Tapınağı’na Olympus Zeus’un bir heykelini dikti. Helenistik Yahudiler bu heykele “Cennetin Efendisi” anlamına gelen Ba’al Shamen adını verdiler.

Jüpiter kendisinin Roma tanrısı karşılığıdır. Ayrıca çeşitli tanrılarla bire bir ilişkisi vardır. Mısır tanrısı Amon, Etrüsk tanrısı Tynia gibi.

İşler ve Günler’de Hesiodos, onun yüksek sesle gülmeyi seven, kaygısız bir tanrı olduğundan bahsetti. Ayrıca bilge, kibar, adil ve tedbirli olduğunu, vereceği karar kimse tarafından tahmin edilemeyen, öngörülemeyen bir tanrı olduğunu söyledi.

O, Tatan Ronos ve Rhea’nın oğullarından biridir. Kehanet nedeniyle, diğer kardeşleri doğduklarında, babası Cronos tarafından yutuldu ve son çocuğu Zeus, annesi Rhea tarafından babasından kaçırıldı.

Kehanet merkezlerinde genellikle Apollon ve Themis gibi tanrıça veya kahramanlar yer alsada, Zeus’a tapan kehanet merkezleri de vardır. Ayrıca, Heliopolis’teki (Lübnan) Baal gibi bazı yabancı kahinler Yunan Zeus’a veya Latin Jüpiter’e adanmıştır.

Olympia, ana tanrı için önemli bir merkez haline geldi. Her dört yılda bir Olimpiyat Oyunları düzenlerler ve her yıl ona ibadet etmek için festivaller düzenlerler.

Kutsal hayvanı altın kartaldır ve ondan ayrılmaz. Zeus gibi kartal da her zaman gücün, cesaretin ve adaletin sembolü olmuştur. Daha sonra Zeus Kartalı, Roma Lejyonunun önemli bir sembolü oldu. İslam, Hristiyanlık, Yahudilik, Budizm ve diğer küresel dinlerden önce Zeus, tüm dünyanın kabul ettiği ilk tanrıydı. Büyük İskender nedeniyle Zeus ve Antik Yunan dinleri fethettiği yerlere gitti. Roma İmparatorluğu’nun yükselişiyle birlikte Yunan dini benimsendi. Bu nedenle Zeus, dünyanın birçok farklı yerinde ibadetten zevk alan ilk tanrı oldu.

Resim Angelika tarafından Pixabay‘a yüklendi.

Zeus Kültü

Zeus’a tapınma ilk olarak Girit’te ortaya çıkmış olsa da en önemli tapınma merkezi Olympus’tur. Olympus Zeus Tapınağı’ndaki Zeus heykeli dünyanın yedi harikasından biridir. Ayrıca Olimpiyatlar da ilk burada başlamıştır.

Resim TravelCoffeeBook tarafından Pixabay‘a yüklend.

Bu yazının öne çıkan resmi Raphael tarafından Pixabay‘a yüklendi.